Η ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

H πτώχευση δεν έχει ιδεολογική ταυτότητα. Όταν μια χώρα σέρνεται στα πόδια των δανειστών της για να πληρώσει τους μισθούς στο τέλος του μήνα, κανείς δεν ενδιαφέρεται εάν η κυβέρνησή της είναι δεξιά, κεντρώα ή σοσιαλιστική.

Αυτό ακριβώς μας συμβαίνει σήμερα και καλό είναι να τελειώνουμε με τις ψευδαισθήσεις ότι μπορεί να ζούμε σε μια εικονική πραγματικότητα.

Για τον κ. Παπανδρέου και την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αυτή δεν είναι μια απλή διαπίστωση. Ο συμβιβασμός με μια τέτοια πραγματικότητα είναι δύσκολος και οδυνηρός. Αλλά έχει όσα περιθώρια έχει και η χώρα: κανένα.

Κανείς πρωθυπουργός στο παρελθόν δεν ανέλαβε το αξίωμά του με τόση λίγη δυνατότητα ελιγμών, τόσο μικρά περιθώρια χειρισμού της κατάστασης, τόσο ασφυκτικό εξωτερικό περιβάλλον, τόσο δεινή εσωτερική κρίση, τόσο λίγο χώρο να εφαρμόσει τις πολιτικές του αρχές, να κάνει πράξει αυτά για τα οποία επεδίωξε την ηγεσία της χώρας. Από αυτή την άποψη, η Ιστορία δεν είναι καλή με τον κ. Παπανδρέου: δεν του στρώνει χαλί. Θα χρειαστεί να φτιάξει το δρόμο πάνω στον οποίο θα περπατήσει. Αλλά κανείς δεν διαλέγει την τύχη του.

Για τον κ. Παπανδρέου είναι πιο σκληρό για έναν ακόμη λόγο. Οι συνθήκες έχουν αποφασίσει πως η συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης στις αποφάσεις για την οικονομία περιορίζεται σημαντικα.

Ο ίδιος ήθελε να δώσει ένα στίγμα ότι μπορεί να υπάρξει εναλλακτικός δρόμος εξόδου από την κρίση και να είναι αυτό ένα μοντέλο για όλες τις χώρες από έναν πολιτικό που αισθάνεται εξίσου πρωθυπουργός της χώρας του και πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Ίσως να γινόταν, αν τα πράγματα ήταν έστω λίγο διαφορετικά. Με τη χρεωκοπία ενόψει, να επίκειται, να είναι θέμα ημερών, ε, απλώς δεν γίνεται... Άρα στο εσωτερικό όλοι πια ξέρουν πως αμελητέες είναι οι διαφορές ανάμεσα στην οικονομική πολιτική του ενός ή του άλλου κόμματος, του ενός ή του άλλου υπουργού.

Τελείωσαν, λοιπόν, οι διαχωριστικές γραμμές; Νομίζω όχι. Υπάρχουν τρία πράγματα που ακόμη κάνουν τη διαφορά.

Το πρώτο είναι το μέγεθος της ευθύνης – αυτό που με ασύγχωρητο κυνισμό αρνείται να απαδεχθεί ο αρχιτέκτονας του φαλιμέντου, επιβάλλοντας μάλιστα στο κόμμα του το ασήκωτο βαρίδι της υπεράσπισης μιας περιόδου που ήδη καταποντίζεται στην πολιτική απαξία και την ιστορική καταδίκη.

Το δεύτερο είναι η αναζήτηση μιας χαραμάδας κοινωνικής δικαιοσύνης μέσα στη σκληρότητα της ύφεσης, της πτώσης του επιπέδου ζωής και της ανεργίας: να προστατευθούν οι θέσεις εργασίας και να πληρώσουν περισσότερο όσοι έως τώρα δεν πλήρωναν – αυτά είναι πολιτικές με ιδεολογικό πρόσημο που παραμένουν εφικτές ακόμη και στη δύσκολη ώρα.

Και, τέλος υπάρχει το ζήτημα της διαχείρισης. Κρίσιμο – ή μάλλον καθοριστικό για την τύχη της χώρας και την πολιτική μοίρα της κυβέρνησης. Το κυβερνών κόμμα έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο επίπεδο αυτό και μαζί μια πρωτόγνωρη ανοχή από την κοινωνία για πρωτόγνωρα αντιδημοφιλείς επιλογές. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσει τη σημασία της διαχειριστικής επάρκειας στις σημερινές συνθήκες, τόσο μεγαλώνει τις πιθανότητές του όχι απλώς να μακροημερεύσει στην εξουσία, αλλά να εκπληρώσει το μοναδικό πολιτικό στόχο που η τύχη ανέθεσε σε αυτή την κυβέρνηση: να αποτρέψει τη χρεωκοπία.